آوسبیدونگ چیست و چرا محبوب است؟
فکرش را بکنید، یک سیستم آموزشی که در آن همزمان درس می‌خوانید و کار می‌کنید و برای کار کردنتان حقوق هم می‌گیرید! این تعریف ساده‌ای از آوسبیلدونگ است. در واقع، این دوره‌ها ترکیبی از آموزش تئوری در مدارس فنی و حرفه‌ای (Berufsschule) و کار عملی در یک شرکت یا سازمان هستند.
دلیل محبوبیت زیادش هم کاملا مشخص است؛ شما از روز اول وارد محیط کار واقعی می‌شوید، مهارت‌های عملی یاد می‌گیرید، تجربه کسب می‌کنید و استقلال مالی دارید. دیگر نیازی نیست سال‌ها فقط درس بخوانید و بعد به دنبال کار بگردید. در این سیستم، شما از همان ابتدا به عنوان یک نیروی کار آینده سرمایه‌گذاری می‌شوید و شرکت‌ها مشتاقانه شما را برای استخدام پس از دوره، در نظر میگیرند.
چه شرایطی برای شرکت در آوسبیلدونگ آلمان لازم است؟
برای اینکه بتوانید در این دوره‌ها شرکت کنید، چند شرط اساسی وجود دارد که باید آن‌ها را مهیا سازید. اول از همه، داشتن حداقل مدرک دیپلم (۱۲ ساله) از کشور خودتان ضروری است. سن شما باید بین ۱۸ تا ۲۵ سال باشد، هرچند در برخی رشته‌ها افراد با سن بالاتر هم شانس دارند. مهم‌ترین بخش ماجرا، داشتن مدرک زبان آلمانی است.
به مدرک سطح B1 یا B2 نیاز پیدا می‌کنید، چون قرار است در محیط کار و کلاس درس به زبان آلمانی ارتباط برقرار کنید. علاوه بر این‌ها، باید از یک شرکت آلمانی پذیرش یا قرارداد آموزشی دریافت کنید و تمکن مالی کافی برای پوشش هزینه‌های زندگی در ابتدای ورودتان (تا زمان دریافت اولین حقوق) را به سفارت نشان بدهید.
رشته‌ها و شاخه‌های مختلف آوسبیلدونگ
یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های آوسبیلدونگ، تنوع بالای رشته‌های آن است. فرقی نمی‌کند به کارهای فنی علاقه دارید یا حوزه بهداشت و درمان، مدیریت یا خدمات اجتماعی؛ برای هر استعدادی، یک دوره مناسب پیدا می‌شود. این سیستم بیش از ۳۰۰ رشته مختلف را پوشش می‌دهد که هر کدام شما را برای یک شغل تخصصی آماده می‌کنند. در ادامه به چند حوزه محبوب اشاره می‌کنیم:
- فنی و مهندسی: رشته‌هایی مانند مکاترونیک، الکترونیک، متخصص فناوری اطلاعات (IT)، مکانیک خودرو و تکنسین ساخت‌وساز از پرطرفدارترین‌ها هستند و بازار کار زیادی دارند.
- بهداشت و درمان: پرستاری، دستیار پزشک، تکنسین داروخانه و فیزیوتراپی از جمله رشته‌هایی هستند که آلمان به شدت به متخصصان آن‌ها نیاز دارد.
- خدمات و تجارت: دوره‌هایی مثل مدیریت بازرگانی، کارمند بانک، متخصص هتلداری، فروشنده و کارشناس امور اداری نیز فرصت‌های شغلی پایداری را فراهم می‌کنند.
- هنر و صنایع دستی: اگر روحیه خلاقی دارید، رشته‌هایی مانند آرایشگری، طراحی گرافیک، نانوایی و شیرینی‌پزی می‌توانند انتخاب‌های جذابی باشند.
این تنوع به شما اجازه می‌دهد تا مسیری را انتخاب کنید که واقعا به آن علاقه دارید و می‌توانید در آن بدرخشید.
مدت زمان و ساختار دوره آوسبیلدونگ چگونه است؟
طول این دوره‌ها بین ۲ تا ۳.۵ سال است و این مدت به رشته و سطح پیچیدگی آن بستگی دارد. ساختار این دوره‌ها به صورت “دوگانه” (Duale Ausbildung) طراحی شده است. یعنی شما:
- چند روز در هفته (مثلا ۱ یا ۲ روز) در مدرسه فنی و حرفه‌ای، دروس تئوری مرتبط با رشته‌تان را می‌آموزید
- بقیه روزها (۳ یا ۴ روز) در شرکت کار می‌کنید
- آموخته‌هایتان را به صورت عملی به کار می‌برید
این موقعیت باعث می‌شود که شما پس از پایان دوره، نه تنها دانش تئوری، بلکه تجربه کاری ارزشمندی هم در چنته داشته باشید و دقیقا همان چیزی باشید که کارفرماها به دنبالش هستند.
حقوق و مزایای شرکت‌کنندگان در آوسبیلدونگ
یکی از بهترین مزایای شرکت در این دوره‌ها دریافت حقوق ماهانه از همان ابتدای دوره است. این حقوق شاید در ابتدا خیلی زیاد نباشد، اما برای پوشش هزینه‌های اصلی زندگی یک دانشجو مثل اجاره اتاق، خورد و خوراک و حمل‌ونقل کافی است.
میزان حقوق بسته به رشته، شرکت و سال تحصیلی شما متفاوت است و هر سال مقداری افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر حقوق، شما تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی آلمان (سلامت، بازنشستگی و بیکاری) قرار می‌گیرید و از تمام مزایای یک کارمند عادی مانند مرخصی سالانه برخوردار هستید. این استقلال مالی به شما آرامش خاطر می‌دهد تا با تمرکز کامل روی یادگیری و کارتان پیش بروید.
مدارک لازم برای آوسبیلدونگ در آلمان چیست؟
برای اینکه درخواست شما برای دوره‌های آوسبیلدونگ و ویزای مربوط به آن به درستی پیش برود، باید مدارک مشخصی را آماده کنید. مهم‌ترین آن‌ها شامل:
- رزومه (Lebenslauf) به سبک آلمانی
- انگیزه‌نامه (Anschreiben) قوی که در آن علاقه و دلایل خود را برای انتخاب آن شرکت و رشته توضیح داده‌اید
- ترجمه رسمی آخرین مدرک تحصیلی
- ریزنمرات و مدرک زبان آلمانی معتبر (مانند TestDaF یا Goethe) می‌شود
پس از پیدا کردن موقعیت و دریافت قرارداد از شرکت، باید این مدارک را به همراه فرم‌های درخواست ویزا، مدارک هویتی و گواهی تمکن مالی به سفارت آلمان تحویل دهید.
زبان و مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت
بدون شک، راز موفقیت شما در این موقعیت، تسلط به زبان آلمانی است. شما نه تنها باید بتوانید مفاهیم درسی را درک کنید، بلکه باید در محیط کار با همکاران و مشتریان به راحتی ارتباط داشته باشید.
سطح زبان مورد نیاز B1 یا B2 است، اما هرچه سطح زبانتان بالاتر باشد، شانس موفقیت و پیدا کردن موقعیت‌های بهتر برایتان بیشتر می‌شود. علاوه بر زبان، مهارت‌های دیگری مانند وقت‌شناسی، مسئولیت‌پذیری، توانایی کار تیمی و علاقه به یادگیری نیز اهمیت زیادی دارند. کارفرماهای آلمانی برای این ویژگی‌های شخصیتی ارزش زیادی قائل هستند.
فرصت‌های شغلی بعد از پایان آوسبیلدونگ
خبر خوب این است که پس از اتمام موفقیت‌آمیز دوره، شما در موقعیت بسیار خوبی برای ورود به بازار کار قرار می‌گیرید. بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند کارآموزان خود را که چندین سال برای آموزش آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، به صورت دائمی استخدام کنند.
شما با داشتن مدرک معتبر آلمانی و تجربه کاری مرتبط، یک متخصص تمام‌عیار محسوب می‌شوید و شانس بالایی برای پیدا کردن شغل مناسب با درآمد خوب دارید. نرخ بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان این دوره‌ها بسیار پایین و می‌توان گفت آینده شغلی شما تا حد زیادی تضمین شده است.
آوسبیدونگ در رشته‌های فنی و مهندسی
آلمان به عنوان یک قطب صنعتی در جهان، همیشه به نیروهای متخصص فنی نیاز دارد. به همین دلیل، آوسبیلدونگ در رشته‌های فنی و مهندسی از محبوبیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اگر به کار با ماشین‌آلات، سیستم‌های الکترونیکی یا نرم‌افزارها علاقه دارید، این حوزه می‌تواند آینده درخشانی را برایتان رقم بزند. حقوق این رشته‌ها بالاتر از متوسط و فرصت‌های پیشرفت شغلی و ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر نیز فراوان است.
آوسبیلدونگ در حوزه خدمات و تجارت
اقتصاد آلمان فقط به صنعت متکی نیست و بخش خدمات و تجارت نیز نقش بسیار پررنگی دارد. دوره‌های آوسبیلدونگ در این حوزه شما را برای کار در بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، هتل‌ها، فروشگاه‌های بزرگ و ادارات آماده می‌کنند. این رشته‌ها برای افرادی که مهارت‌های ارتباطی خوبی دارند و از کار با مردم لذت می‌برند، بسیار مناسب هستند. آینده شغلی در این بخش نیز پایدار و رو به رشد است.
حقوق میانگین دوره آوسبیلدونگ در سال ۲۰۲۵
پیش‌بینی می‌شود که متوسط حقوق ناخالص ماهانه در دوره‌های آوسبیلدونگ در سال ۲۰۲۵ بین ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ یورو باشد. البته این عدد کاملا به رشته، منطقه و شرکتی که در آن کار می‌کنید، بستگی دارد. برای مثال، حقوق کارآموزان رشته‌های فنی مانند مکاترونیک بالاتر از رشته‌های خدماتی مانند آرایشگری است. این حقوق سال به سال افزایش پیدا می‌کند و پس از پایان دوره و استخدام، درآمد شما به طور قابل توجهی بیشتر خواهد شد.
مدت زمان لازم برای صدور ویزای آوسبیلدونگ
پس از اینکه قرارداد خود را از یک شرکت آلمانی دریافت کردید، باید برای ویزای ملی آلمان (دسته ویزای کارآموزی) درخواست دهید. فرآیند بررسی پرونده و صدور ویزا بین ۱ تا ۳ ماه طول می‌کشد. البته این زمان می‌تواند بسته به حجم کاری سفارت و کامل بودن مدارک شما متغیر باشد. بنابراین توصیه می‌شود که فرآیند درخواست را هرچه زودتر و با دقت کامل آغاز کنید.
تبدیل آوسبیلدونگ به ویزای کاری در آلمان
پس از اتمام موفقیت‌آمیز دوره، شما می‌توانید برای دریافت اقامت کاری آلمان اقدام کنید. طبق قانون، به شما فرصت داده می‌شود تا به دنبال یک شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود بگردید. اگر بتوانید یک قرارداد کاری پیدا کنید (که کار ساده‌ای است)، می‌توانید ویزای خود را به اقامت کاری تبدیل کنید و مسیر خود را برای اقامت دائم و شهروندی آلمان هموار سازید.
دانشگاه یا آموزش حرفه‌ای بعد از آوسبیلدونگ؟
پایان آوسبیلدونگ به معنای پایان یادگیری نیست. شما گزینه‌های مختلفی برای ادامه مسیر دارید. می‌توانید مستقیما وارد بازار کار شوید یا برای ارتقای شغلی خود، در دوره‌های پیشرفته‌تر به نام “استادکاری” (Meister) یا “تکنسین” (Techniker) شرکت کنید. همچنین، با داشتن برخی شرایط، می‌توانید وارد دانشگاه یا دانشگاه‌های علمی-کاربردی (Fachhochschule) شده و تحصیلات خود را در مقاطع بالاتر ادامه دهید.
شرایط زندگی و اقامت در طول دوره
در طول دوره، شما در شهرهای مختلف آلمان زندگی خواهید کرد. هزینه زندگی، به خصوص هزینه اجاره مسکن، بسته به شهر تفاوت دارد. در شهرهای بزرگ مانند مونیخ و هامبورگ هزینه‌ها بالاتر و در شهرهای کوچکتر پایین‌تر است. بسیاری از کارآموزان در اتاق‌های اشتراکی (WG) یا خوابگاه‌های دانشجویی زندگی می‌کنند تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. حقوق دریافتی شما برای مدیریت یک زندگی دانشجویی استاندارد کافی خواهد بود.
مشاغل پرطرفدار بعد از آوسبیلدونگ
بازار کار آلمان همواره به دنبال متخصصان ماهر است. فارغ‌التحصیلان رشته‌های:
- پرستاری
- متخصصان IT (به خصوص در زمینه توسعه نرم‌افزار و امنیت سایبری)
- تکنسین‌های الکترونیک و مکاترونیک
- لوله‌کش‌ها
- متخصصان سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی
- رانندگان حرفه‌ای
از جمله افرادی هستند که پس از پایان دوره به سرعت جذب بازار کار می‌شوند و تقاضای بالایی برای آن‌ها وجود دارد.
تفاوت آوسبیدونگ در آلمان با سایر کشورهای اروپایی
روش آموزش دوگانه آلمان در دنیا منحصر‌به‌فرد خواهد بود. در حالی که خیلی از کشورها فقط در مدرسه آموزش فنی می‌دهند، آلمان این آموزش را با کار واقعی در شرکت‌ها ترکیب کرده است. این روش عملی باعث می‌شود کسانی که از این دوره‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند، خیلی ماهرتر و آماده‌تر برای ورود به بازار کار باشند. این سیستم یکی از دلایل اصلی کم بودن بیکاری جوانان و قوی بودن صنعت آلمان است.
منابع و سایت‌های معتبر برای پیدا کردن فرصت آوسبیدونگ
برای پیدا کردن موقعیت‌های آوسبیلدونگ، منابع آنلاین معتبری وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. وب‌سایت رسمی آژانس کار فدرال آلمان (Arbeitsagentur) یکی از بهترین گزینه‌ها است. همچنین پورتال‌هایی مانند “Ausbildung.de” و “Azubiyo.de” به طور تخصصی به این دوره‌ها می‌پردازند. علاوه بر این، سر زدن به وب‌سایت اتاق‌های بازرگانی و صنایع (IHK) و بخش کاریابی وب‌سایت‌های شرکت‌های بزرگ نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.
سخن پایانی
آوسبیلدونگ یک فرصت عالی است تا در یکی از قوی‌ترین اقتصادهای دنیا، آینده شغلی خوب و پایداری برای خودتان بسازید. این راه، یادگیری، کار، پول درآوردن و تجربه زندگی در یک فرهنگ جدید را با هم دارد. اگر اهل عمل هستید و دوست دارید زودتر وارد بازار کار شوید، این بهترین گزینه برای شما است. خوب به تحقیق بپردازید، زبان آلمانی‌تان را قوی کنید و با اعتماد به نفس برای رسیدن به هدفتان قدم بردارید. آینده‌ای عالی منتظر شما است